نگهداری از فرش دستباف در منزل یک مساله مهم است که بعضی از خانم های خانه دار به خصوص نوعروسان دغدغه آن را دارند. در این مطلب از قصد داریم که در این مورد برای شما صحبت کنیم. این موضوع از آن رو مهم است که اگر شما به صورت اصولی و صحیح موارد مربوط به نگهداری از فرش های دستباف را انجام دهید، می توانید روز به روز ارزش آن بیفزایید. برای نگهداری اصولی از فرشهای دستبافت ابتدا شما باید بدانید که چه عوامل و دلایلی باعث آسیب رساندن و خراب شدن این فرش ها می شود تا بتوانید از راه حل های تخصصی برای برطرف کردن این مشکلات استفاده کنید. این موارد عبارتند از:
عوامل غیر زنده یا عوامل محیطی که عبارتند از: گرد و خاک، نور، گرما، رطوبت، فشارهای فیزیکی نامناسب و آلودگی‌های محیطی.
عوامل زنده مانند موش و حشراتی نظیر: بید، جیرجیرک، موریانه، سوسک حمام و سوسک قالی.
نگهداری فرش دستباف لوله شده
نگهداری فرش دستباف لوله شده به این دلیل برای ما مهم است که اعتقاد داریم بهترین روش برای نگهداری فرش، در مواردی که قصد استفاده از آن را نداریم، لوله یا رول کردن آن است. اما نکاتی در خصوص لوله کردن فرش دستباف وجود دارد که انجام ندادن آن ها باعث می شود فرش دستباف شما آسیب ببیند؛ در ادامه این نکات باهم مورد بررسی قرار خواهیم داد:
اولین نکته ای که باید قبل از لوله کردن فرش به آن دقت داشته باشید این است که، اگر فرش شما به هر دلیلی صدمه دید، باید قسمت پوسیده و آسیب دیده را تعمیر و ترمیم کنید. به یاد داشته باشید که پشت گوش انداختن این قضیه باعث پوسیدگی بیشتر فرش دستباف شما خواهد شد و هزینه های زیادی را برای شما در بر خواهد داشت.
حتماً قبل از جمع کردن و لوله کردن فرش دستباف از مواد ضد بید مانند تنباکو یا نفتالین استفاده کنید وآنها را لای فرش قرار دهید.
برای لوله کردن فرش دستباف و به خصوص فرش های دارای سایز بزرگ، بهتر است که با کمک دو یا سه نفر فرش خود را لوله کنید. چرا که در غیر این صورت ممکن است که فرش به صورت یکنواخت و منظم لوله نگردد و دو سر قالی صاف نباشد که این موضوع باعث می شود به مرور زمان لبه های اضافی بیرون زده از قالی تا بخورند و آسیب ببینند.
در صورتی که فرش دستباف شما برای شما خیلی ارزشمند است، بهتر است که قبل از لوله کردن آن، یک پارچه کتان یا نخی تمیز و ضدعفونی شده روی قالی و خود پهن کنید تا از ورود گرد و خاک و سایر آلودگی ها به درون آن جلوگیری کنید. همچنین در مرحله بعد شما باید قالی را با طناب ببندید تا ورود گرد و خاک و سایر آلودگی ها به درون قالی، به حداقل برسد.
نوشته آخر در خصوص نگهداری فرش دستباف لوله شده این است که مراقب باشید که محل نگهداری فرش عاری از هر گونه رطوبت، حشرات و جانوران موذی، نفوذ نور آفتاب و بدون گرد و خاک باشد. همچنین به یاد داشته باشید که این محیط باید دارای تهویه هوای مناسبی باشد.
جلوگیری از بید زدن فرش
جلوگیری از بید زدن فرش از مهم ترین اقدامات در نگهداری فرش دستبافت است.یکی از خطرناک ترین و بزرگترین حشراتی که می تواند به فرش دستباف شما آسیب برساند، بید می باشد. برای جلوگیری از بید زدن فرش، ابتدا باید بیشتر با این حشره آشنا بشوید.
حشره بید پروانه کوچک و زرد رنگ است که طول بدن آن بین ۹ تا ۱۲ میلیمتر می باشد، این حشره در سال دوبار تولید مثل می کند؛ یک بار در اواخر بهار و اوایل تابستان، دفعه دوم در اواخر پاییز و اوایل زمستان. این حشره که در هر بار تخم ریزی حدود ۱۰۰ تخم می گذارد، بیشتر تمایل دارد که تولید مثل خود را در جاهایی که رطوبت بیشتری دارند انجام دهد. دلیل اینکه این حشرات به فرض های دستباف آسیب می رسانند، تمایل زیاد آنها به تغذیه پروتئین موجود در پشم است و به همین دلیل اگر در میانه الیاف فرش راه پیدا کنند به سرعت الیاف پشمی فرش شما را مورد حمله قرار می دهند و تا زمانی که راهکاری برای حل این مشکل پیدا نکنید، از فرش تغذیه می کنند تا جایی که فقط چله فرش شما باقی بماند.
راهکاری که در گذشته برای از بین بردن بید و تخم های این حشره در فرش دستباف در نظر گرفته شده بود، استفاده از تنباکو و توتون در زیر فرش بوده است. اما این روش به مرور زمان باعث تغییر رنگ قسمت های روشن فرش می شد و باعث شد که کم کم از استفاده از توتون و تنباکو خودداری کنند. امروزه از مواد دیگری مانند کاغذ روزنامه، فلفل، کلر، کافور و نفتالین استفاده می‌شود. در بین این مواد مؤثرترین آنها نفتالین است و طرز استفاده از آن به این صورت می باشد که قبل از لوله کردن فرش دستباف یک پارچه تمیز و ترجیحاً سفید را روی قالی پهن کرده و سپس نفتالین پودر شده را روی آن می پاشند و در انتها فرش را لوله می کنند. در مرحله آخر برای اینکه بیشترین تأثیر مثبت نفتالین را احساس کنید باید آن را درون یک بسته بندی نایلون قرار دهید تا گاز انتشار یافته از نفتالین در اطراف قالی بماند و از آن در برابر بید محافظت کند. در پایان این نکته را باید به یاد داشته باشید که حشره بید ممکن است که به فرش ها و قالیچه هایی که به عنوان کالایی تزیینی روی دیوار نصب می شوند حمله ور شوند، در چنین شرایطی شما باید به صورت مداوم و هر چند وقت یکبار، تمام قسمت ها را بررسی و تمیز کنید.
نگهداری از فرش لوله شده
نگهداری از فرش لوله شده روش های مختلفی دارد که بهترین و درست ترین راه این است که آن را درون نایلون جای دهید. این کار باعث می شود فرش شما در تمام شرایط مانند زمان حمل و نقل، در برابر نور خورشید و در زمان نگهداری در انبار سالم بماند. در ضمن به یاد داشته باشید که هیچ گاه از روش دیگری به جز رول کردن یا همان لوله کردن فرش برای حمل آن استفاده نکنید. به عنوان مثال زمانی که شما فرش دستباف خود را تا می کنید، به قسمت های خاصی از فرش شما، فشار وارد می‌شود که همین باعث خراب شدن و پارگی آن خواهد شد. اما اگر در شرایطی ناچار به تا کردن فرش هستید، باید این را در نظر داشته باشید که تا حد امکان سریع‌تر تا را باز کنید و قبل از پهن کردن فرش، آن را محکم لوله کنید، مدتی صبر کنید و سپس آن را پهن کنید.
هنر مراقبت از فرش های دستبافت نزد کسانی است که از تار و پود و جزئیات یک فرش دستبافت مطلع باشند. هر فرشی دنیایی از هنر است که عدم اطلاع از چگونگی مراقبت از این فرش می تواند زیبایی فرش شما را خدشه دار کند.